ആഫ്രിക്ക രണ്ടായി പിളർന്ന് കടലുണ്ടാകുന്നു! ഭൂമിയുടെ മാറ്റം കണ്ട് അമ്പരന്ന് ശാസ്ത്രലോകം

കിഴക്കൻ ആഫ്രിക്കയിൽ അസാധാരണമായ ഒരു ഭൗമശാസ്ത്ര പ്രതിഭാസം അരങ്ങേറുകയാണ്. ഭൂമിയുടെ ഉള്ളറകളിൽ, ഭൗമഫലകങ്ങളുടെ (Tectonic plates) ചലനങ്ങൾ ആഫ്രിക്കൻ ഭൂഖണ്ഡത്തെ പതുക്കെ രണ്ടായി പിളർത്തുന്നു. വളരെ സാവധാനത്തിൽ നടക്കുന്ന ഈ വിള്ളൽ പ്രക്രിയ ഇപ്പോൾ പ്രതീക്ഷിച്ചതിലും വേഗത്തിലാണെന്നും, ഇത് ആത്യന്തികമായി ഒരു പുതിയ സമുദ്രത്തിന്റെ പിറവിക്ക് കാരണമായേക്കാമെന്നുമാണ് ശാസ്ത്ര ലോകത്തിന്റെ വിലയിരുത്തല്‍.

ഭൂഖണ്ഡത്തെ മാറ്റുന്ന വിള്ളൽ

തെക്ക് മൊസാംബിക് മുതൽ വടക്ക് ചെങ്കടൽ വരെ നീണ്ടുകിടക്കുന്ന കിഴക്കൻ ആഫ്രിക്കൻ ഭ്രംശമേഖല (East African Rift System), ആഫ്രിക്കൻ, സൊമാലിയൻ ഭൗമഫലകങ്ങൾക്കിടയിലെ അതിർത്തി അടയാളപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു വലിയ വിള്ളൽ ശൃംഖലയാണ്. ഈ ഫലകങ്ങൾ വർഷത്തിൽ ഏകദേശം 0.8 സെൻ്റിമീറ്റർ എന്ന നിരക്കിൽ പരസ്പരം അകന്നുമാറുകയാണ്. ഇത് ഭൂഖണ്ഡത്തിന്റെ കിഴക്കൻ ഭാഗത്തെ പതുക്കെ ആഫ്രിക്കയുടെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളിൽ നിന്ന് വലിച്ചുമാറ്റുന്നു.

ഈ വേഗത കുറവാണെന്ന് തോന്നാമെങ്കിലും, ഭൂകമ്പങ്ങളും അഗ്നിപർവ്വത സ്ഫോടനങ്ങളും പോലുള്ള പ്രതിഭാസങ്ങൾക്ക് ഈ പ്രക്രിയയുടെ വേഗത ഗണ്യമായി വർദ്ധിപ്പിക്കാൻ കഴിയും. ഈ മാറ്റത്തിന്റെ ഏറ്റവും ശ്രദ്ധേയമായ ഉദാഹരണങ്ങളിലൊന്ന് എത്യോപ്യയിലെ അഫാർ മേഖലയിൽ കാണാം. 2005-ൽ, നാടകീയമായ സംഭവങ്ങളിലൂടെ ഭൂമി പെട്ടെന്ന് പിളർന്നുമാറി.

ഏതാനും ആഴ്ചകൾക്കുള്ളിൽ, 420-ൽ അധികം ഭൂകമ്പങ്ങൾ ഈ പ്രദേശത്തുണ്ടായി. ഇത് 60 കിലോമീറ്റർ നീളത്തിലും 10 മീറ്റർ വരെ ആഴത്തിലുമുള്ള ഒരു വലിയ വിള്ളൽ (fissure) രൂപപ്പെടുന്നതിന് കാരണമായി. സാധാരണഗതിയിൽ നൂറ്റാണ്ടുകൾ എടുക്കേണ്ട ഒരു പ്രക്രിയ വെറും ദിവസങ്ങൾക്കുള്ളിലാണ് സംഭവിച്ചതെന്ന് കണ്ട് ഭൗമശാസ്ത്രജ്ഞർ അക്ഷരാർത്ഥത്തിൽ അത്ഭുതപ്പെട്ടുപോയി.

മാറുന്ന കിഴക്കൻ ആഫ്രിക്കൻ ഭൂപ്രകൃതി

കിഴക്കൻ ആഫ്രിക്കൻ വിള്ളൽ ലോകത്തിൽ തന്നെ സവിശേഷമാണ്. ഒരു ഭൂഖണ്ഡം പിളരുന്നതും ഒരു പുതിയ സമുദ്രം രൂപപ്പെടുന്നതും തത്സമയം നിരീക്ഷിക്കാൻ ശാസ്ത്രജ്ഞർക്ക് കഴിയുന്ന ഒരേയൊരു സ്ഥലം നിലവിൽ ഇതാണ്. ഈ പ്രക്രിയയുടെ ദീർഘകാല ഫലങ്ങൾ വളരെ വലുതായിരിക്കും.

വിള്ളൽ വലുതാകുന്നതിനനുസരിച്ച്, സൊമാലിയ, ജിബൂട്ടി, കെനിയ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങൾ ഉൾപ്പെടുന്ന ഹോൺ ഓഫ് ആഫ്രിക്ക (Horn of Africa) ഒടുവിൽ പ്രധാന ഭൂപ്രദേശത്ത് നിന്ന് വേർപെട്ട് അകന്നുമാറും. ഇത് ഒരു പുതിയ സമുദ്ര തടത്താൽ ചുറ്റപ്പെട്ട ഒരു ദ്വീപായി മാറും. ഈ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ മാറ്റത്തിന്റെ വ്യാപ്തി വളരെ വലുതാണ്.

ഭാവിയിലെ ഈ പുതിയ ഭൂപ്രദേശത്തിന്റെ തീരപ്രദേശം ചെങ്കടലിനടുത്തുള്ള അഫാർ മേഖല മുതൽ ടാൻസാനിയൻ അതിർത്തി വരെ നീണ്ടേക്കാം. പുതിയ ഭൂപ്രകൃതിയുടെ അന്തിമ രൂപം പ്രവചിക്കാൻ ശാസ്ത്രജ്ഞർക്ക് കഴിയില്ലെങ്കിലും, വിള്ളലിന്റെ അടയാളങ്ങൾ ഇതിനകം ദൃശ്യമാണ്. ആയിരക്കണക്കിന് കിലോമീറ്ററുകളിലായി ആഴത്തിലുള്ള താഴ്‌വരകളും പരുക്കൻ ഭൂപ്രദേശങ്ങളും ഇത് രൂപപ്പെടുത്തിക്കഴിഞ്ഞു.

വടക്ക് നിന്ന് തെക്കോട്ട് 6,000 കിലോമീറ്ററിലധികം നീണ്ടുകിടക്കുന്ന പ്രശസ്തമായ ഗ്രേറ്റ് റിഫ്റ്റ് വാലി (Great Rift Valley), ഈ ഭൗമശക്തികളാൽ രൂപപ്പെട്ട ഏറ്റവും ശ്രദ്ധേയമായ ഒന്നാണ്. ആഫ്രിക്കൻ, സൊമാലിയൻ, അറേബ്യൻ എന്നീ മൂന്ന് ഭൗമഫലകങ്ങൾ കൂടിച്ചേരുന്ന സ്ഥലമാണ് ഈ പ്രദേശത്തിന്റെ ഭൂമിശാസ്ത്രം നിർണ്ണയിക്കുന്നത്.

അവയുടെ ഈ അകന്നുമാറൽ ഭൂമിയുടെ പുറംതോടിൽ വലിയ സമ്മർദ്ദം സൃഷ്ടിക്കുന്നു. ഈ സമ്മർദ്ദം വർദ്ധിച്ച് ഒടുവിൽ ഭൂകമ്പങ്ങളായി പുറത്തുവരുന്നു. അപ്പോൾ, ഭൂമി അക്ഷരാർത്ഥത്തിൽ പിളർന്നുമാറുന്നു.

ഭൂമിശാസ്ത്രത്തിനപ്പുറമുള്ള പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ

കിഴക്കൻ ആഫ്രിക്കയുടെ ഈ വേർപിരിയലിന് ദൂരവ്യാപകമായ പ്രത്യാഘാതങ്ങളുണ്ട്. സാമ്പത്തികമായി, ഇത് പ്രാദേശിക വ്യാപാരത്തെ പുനർനിർവചിച്ചേക്കാം. സാംബിയ, ഉഗാണ്ട തുടങ്ങിയ കരകളാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഒടുവിൽ സമുദ്രത്തിലേക്ക് പ്രവേശനം ലഭിച്ചേക്കാം, ഇത് വാണിജ്യത്തിനും വികസനത്തിനും പുതിയ വഴികൾ തുറക്കും.

പുതിയ തീരപ്രദേശങ്ങൾ രൂപപ്പെടും, ഇത് തുറമുഖങ്ങളുടെയും പുതിയ അടിസ്ഥാന സൗകര്യ കേന്ദ്രങ്ങളുടെയും നിർമ്മാണത്തിലേക്ക് നയിച്ചേക്കാം. പാരിസ്ഥിതികമായി നോക്കുമ്പോൾ, ഇപ്പോൾ കരപ്രദേശമായ ഇവിടെ ഒരു സമുദ്ര പരിസ്ഥിതി രൂപപ്പെടുന്നത് ജൈവവൈവിധ്യത്തിൽ വലിയ മാറ്റങ്ങൾ കൊണ്ടുവരും. നിലവിലുള്ള ആവാസവ്യവസ്ഥകൾക്ക് മാറ്റങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെടേണ്ടിവരും, അതേസമയം പുതിയവ ഉയർന്നുവരും.

അതേസമയം, ഈ മേഖലയിലെ ഗവൺമെന്റുകൾക്ക് മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഭൂപ്രകൃതിയുടെ വെല്ലുവിളികളെ നേരിടേണ്ടിവരും – സമുദ്രനിരപ്പ് ഉയരുന്നതിന്റെ ഭീഷണി മുതൽ ഭൂകമ്പങ്ങളുടെയും അഗ്നിപർവ്വത സ്ഫോടനങ്ങളുടെയും നിരന്തരമായ അപകടസാധ്യത വരെ.

ഹോൺ ഓഫ് ആഫ്രിക്കയുടെ തന്ത്രപരമായ സ്ഥാനം ഇതിന് മറ്റൊരു തലം നൽകുന്നു. ചെങ്കടലിലേക്കും സൂയസ് കനാലിലേക്കും പ്രവേശിക്കുന്നതിന് സമീപം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഈ പ്രദേശം ആഗോള കപ്പൽ ഗതാഗതത്തിന് നിർണായകമാണ്. ഇവിടെയുണ്ടാകുന്ന ഏതൊരു വലിയ ഭൗമശാസ്ത്രപരമായ മാറ്റവും ഭൂഖണ്ഡത്തിന്റെ അതിരുകൾക്കപ്പുറം പ്രതിഫലിച്ചേക്കാം.

എത്രകാലം കൊണ്ട് ആഫ്രിക്ക പിളരും?

ഇപ്പോഴത്തെ സാഹചര്യത്തിൽ, ഭാവിയെക്കുറിച്ച് പലതും അനിശ്ചിതത്വത്തിലാണ്. ആഫ്രിക്ക പിളരുകയാണെന്ന് വിദഗ്ധർ സമ്മതിക്കുന്നു, എന്നാൽ കൃത്യമായ സമയക്രമവും ഭൂമിയുടെ അന്തിമ രൂപവും ഇപ്പോഴും ഗവേഷണങ്ങളുടെയും ചർച്ചകളുടെയും വിഷയമാണ്.

ചില ശാസ്ത്രജ്ഞർ ഈ വേഗത കൂടുന്നു എന്ന സിദ്ധാന്തത്തെ സംശയത്തോടെയാണ് കാണുന്നത്. ഭൗമഫലകങ്ങളുടെ ചലനങ്ങൾ എല്ലായ്പ്പോഴും ഒരു നേർരേഖയിലല്ലെന്നും, തീവ്രമായ പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ ചെറിയ കാലയളവുകൾക്ക് ശേഷം അവയുടെ വേഗത കുറയാമെന്നും അവർ ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, 2005-ലെ സംഭവങ്ങൾ ഈ മാറ്റത്തെ ഭൗമശാസ്ത്രജ്ഞർ എങ്ങനെ കാണുന്നു എന്നതിൽ ഒരു വഴിത്തിരിവായി തുടരുന്നു.

ഇത്രയും കുറഞ്ഞ സമയത്തിനുള്ളിൽ ഒരു വലിയ വിള്ളൽ പെട്ടെന്ന് പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടത് ഒരു ഉണർത്തുവിളിയായി മാറി. ഭൂമിയിലെ മാറ്റങ്ങൾ സാധാരണയായി സാവധാനത്തിലാണെങ്കിലും, അവ പെട്ടെന്നുള്ള കുതിച്ചുചാട്ടങ്ങളിലും സംഭവിക്കാം എന്ന് ഇത് സ്ഥിരീകരിച്ചു.